داروخانه ها با یک سند همه فن حریف شدند! - نوای پرنده پارسی

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، اینکه یک سوم بیماران برای صرفه جویی در پرداخت ویزیت به طور مستقیم به داروخانه مراجعه می نمایند از ضعف های ساختاری در نظام ارائه خدمات بهداشتی درمانی در جامعه حکایت دارد، اما انگار این آمار و ارقام وزارت بهداشت را به اشتباه انداخته است به گونه ای که این وزارتخانه به جای کوشش برای کاهش پرداخت از جیب مردم و راه اندازی نظام های ارجاع و پزشک خانواده برای مدیریت هزینه های سلامت، سندی تنظیم نموده و علاوه بر درمان ناخوشی های جزئی، تزریق واکسن و انجام تست های تشخیصی سریع را به داروخانه ها واگذار نموده است!

چندی پیش بود که ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت آماری قابل تأمل ارائه داد، به گفته وی حدود 30 درصد بار مراجعات به داروخانه ها بدون داشتن نسخه و بدون مراجعه مجدد به پزشک است تا از این طریق بتوانند هزینه های خود را کاهش داده و پول ویزیت را پرداخت ننمایند. واکنش حریرچی به این آمار و این رفتار مردم اینگونه بود: این ها نشانه های نگران نماینده ای است.

با گذشت چند ماه از این ماجرا حالا سندی رونمایی شده که نشان می دهد آمار و رفتاری که در ابتدای امر برای وزارت بهداشت نگران نماینده بوده است، حالا به یک راه چاره تبدیل شده تا بدانجا که مسئولان این وزارتخانه با همراهی سازمان غذا و دارو بر مبنا همین رفتار مردم (یعنی مراجعه به داروخانه و درمان به وسیله نسخه ای که نسخه پیچ داروخانه برایشان می پیچد) که زمانی رفتاری نادرست و نگران نماینده تلقی می شد، سند تازه جامع خدمات سلامت در داروخانه های ایران را که اوایل شهریور ماه رونمایی شده بود، ابلاغ نموده است. جالب تر اینکه این بار وزارت بهداشت چند قدم هم از مردم عادی پیش افتاده و اگر مردم تنها برای درمان بیماری های به ظاهر کوچک و بنا به تعبیر بند 18-4 سند جامع خدمات سلامت در داروخانه های ایران ناخوشی های جزئی خود به جای مراجعه به پزشک به داروخانه مراجعه می کردند، حالا طبق بندهای 12-4 و 13-4 همین سند برای انجام خدماتی همچون تزریق واکسن و انجام تست های تشخیصی سریع نیز دیگر لازم نیست به دکتر و درمانگاه و آزمایشگاه مراجعه کنید و این کار ها هم به داروخانه ها واگذار شده است.

نقد های وارده به سند جامع خدمات سلامت در داروخانه ها

ابلاغ سند جامع خدمات سلامت در داروخانه های ایران در یکی دو روز اخیر با اعتراضات گسترده ای از سوی جامعه پزشکی روبرو بوده است. از مهم ترین سرفصل های این اعتراضات هم دخالت دادن داروسازان در تمامی امور مرتبط با پزشکان است که در مواردی می تواند بیمار را با چالش جدی روبرو سازد. به طور نمونه ناخوشی های جزئی ذکر شده در این سند لزوماً گاهی اوقات نشانه ای از یک بیماری بسیار جدی و مهم است به گونه ای که علائمی همچون درد بدن و آبریزش تنها نشانه ای از ابتلای بیمار به سرماخوردگی نیست و بیماری ای مانند ایدز نیز در مراحل اولیه علائمی شبیه به سرماخوردگی از خود بروز می دهد. از همه مهم تر اینکه اغلب اوقات تشخیص بیماری و تجویز دارو بر پایه معاینات اولیه در مطب پزشک انجام می گردد. در برابر این سند جدید، اما یک سوال جدی مطرح است، فرآیند معاینه در داروخانه چگونه صورت می گیرد؟

تزریق واکسن نیز امری تخصصی است که اغلب در مراکز بهداشتی و از سوی بهورزان، کارشناسان بهداشتی و مراقبین سلامت صورت می گیرد و به نظر می رسد این کار احتیاجمند زیرساخت هایی همچون اتاق تزریق و فضایی جداگانه است که لااقل در حال حاضر در داروخانه ها فراهم نیست.

درباره انجام تست های تشخیصی سریع در داروخانه نیز تست هایی همچون تست مرفین یا حاملگی در صورت مثبت بودن حساسیت و اختصاصی بودن بالایی ندارد. به همین خاطر به طور نمونه در صورت مثبت شدن در تست مرفین باید تست TLC و در خصوص حاملگی باید تست بتا انجام گردد. از همه مهم تر اینکه این تست ها روی ادرار انجام می گردد، اما آیا در داروخانه ها شرایط انجام این تست ها روی ادرار فراهم است؟

یاری به اقتصاد داروخانه ها

برای پاسخ به این سؤالات شاید این شرح محمد رضا شانه ساز، معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو قانع نماینده به نظر برسد که در تشریح اهداف سند جامع خدمات سلامت در داروخانه ها می گوید: طی چند سال آینده دیگر احتیاج نیست داروخانه ها برای ادامه حیات خود تنها به فروش دارو های گرانقیمت متکی باشند.

کاهش هزینه های بیماران

مهرناز خیراندیش، مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده های سلامت سازمان غذا و دارو هم با اشاره به ابلاغ نهایی سند جامع خدمات سلامت توسط وزیر بهداشت، درباره این سند می گوید: در جهان داروسازان و داروخانه ها در داخل شهر ها و بیمارستان ها چه در سطح بستری و چه سطح سرپایی، خدمات وسیع تر و مرتبط تری را در حوزه سلامت به بیماران ارائه می نمایند که متأسفانه در سیستم و نظام خدمات دارویی ما مغفول مانده است.

وی با بیان اینکه مکرراً در اسناد سازمان بهداشت جهانی قید شده است که خدمات داروسازان دسترسی بیماران به خدمات سلامت را افزایش می دهد، مطرح نمود: بر این اساس، صف انتظار بیماران کمتر شده، بیماران راحت تر به خدمات دسترسی خواهند داشت و در اینگونه خدمات اولیه، هزینه بیمار نیز کاهش خواهد یافت.

شرط آموزش و فراهم بودن شرایط

به گفته خیر اندیش اغلب خدماتی که در سند جامع خدمات سلامت ابلاغی آمده است به صورت داوطلبانه و بنا به درخواست بیمار و یا حتی پزشک ارائه می گردد و این سند یک سند چشم انداز 20 ساله است.

وی با تأکید بر اینکه خدمات ارائه شده در داروخانه ها احتیاج به تدوین ضوابط و استاندارد دارد، خاطرنشان می نماید: بعضی از این خدمات حتی احتیاج به ارائه آموزش دارد، به عنوان مثال در جهان اجازه خروج واکسن آنفلوآنزا از داروخانه ها داده نمی گردد؛ چرا که تأمین زنجیره سرد واکسن بسیار مهم است و بر این اساس واکسیناسیون در داخل داروخانه انجام می گردد، لذا اغلب خدماتی که در این سند نوشته شده است احتیاج به تدوین استاندارد خدمت و بعضاً آموزش دارد، یعنی اگر آموزش داده نگردد و داروخانه واجد شرایط آن استاندارد ها نباشد و مدارک مورد احتیاج را نداشته باشد، قاعدتاً حق ارائه خدمت اضافی را نخواهد داشت.

وی اعتراض پزشکان به این سند را به واسطه ناآگاهی آن ها از اصول اولیه FDA و WHO برای آنالیز علمی و قانونی نسخه ها می داند.

منبع: روزنامه جوان

دور زمین: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله گردشگری

مجله سرگرمی: مجله سرگرمی و گردشگری